ကလေးစာပေ ။ ။ ကလေးစာပေဟူသည် ကလေးတို့ သည် မိမိအသက်အရွယ်အလိုက် တစ်ဦးချင်း၏ ပျော်ရွှင် မှု၊ စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် ဗဟုသုတရရှိမှုများအတွက် သူတို့ ကိုယ်တိုင် ရွေးချယ်သောစာပေဖြစ်သည်ဟူ၍ ၁၉၆၄ ခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂ ယူနက်စကိုအဖွဲ့ကြီး၏ စာပေဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲအစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ကလေးများသည် မိခင်ဖြစ်သူ၏ သားချော့တေး ကဗျာများ၊ ပုံပြင်များနှင့် ကြီးပြင်းလာရသဖြင့် ကလေးစာပေ ပေါက်ဖွားရာ အရင်းမူလမှာ ရှေးဟောင်း ရိုးရာ ပုံပြင်များ၊ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်များ ဖြစ်ကြသည်။ ပုံနှိပ်စာပေ ပေါ်လာသည့်အခါ နှုတ်ပြောပုံပြင်များ၊ ကဗျာလင်္ကာ များကို စာအုပ်အဖြစ် ထုတ်ဝေခဲ့ကြသည်။ စာရေးဆရာ များကလည်း ကလေးများ စွဲလမ်းနှစ်ခြိုက်သည့် တိရစ္ဆာန် ငှက်ကလေးများနှင့် သစ်ပင်ရေမြေ တောတောင်များ အကြောင်း၊ စိတ်ကူးယဉ် နတ်သား နတ်သမီးလေးများ အကြောင်းတို့ကို ကလေးတို့ ဉာဏ်အမြင်မီနိုင်သလောက် သုတိသံသာ ရေးဖွဲ့ခဲ့ကြ၏။ ကလေးများကို သဘာဝနှင့် မိတ်ဆက်ပေးသည့်ပြင် ကောင်းမြတ်သော ကိုယ်ကျင့် တရားများကိုလည်း မျိုးစေ့ချပေးခဲ့သည်။

မြန်မာစာပေတွင် ရှေးလူကြီးများ ပြောကြားလေ့ ရှိသည့် ငလက်မပုံပြင်၊ ရွှေယုန်နှင့် ရွှေကျား၊ ကမ္ဘာ လိပ်မကြီး၊ ကြက်မကြီးနှင့်ကြက်ကလေးပုံပြင်၊ ဖိုးလမင်း၊ ကြောင်ကြီးမြီးတံတို၊ သပြေသီးကောက်၊ ဥပုသ်စောင့်၊ တောက်တဲ့စသည့် ကလေးကဗျာများကို ခေတ်အဆက် ဆက် ကလေးများ နှစ်သက်ခဲ့ကြသည်။

ဥရောပနိုင်ငံများတွင်လည်း ပုံနှိပ်စက် မပေါ်မီကပင် ကလေးများဖတ်ရှုရန် စာအုပ်စာပေများ ရှိခဲ့သည်။ အဲဖရက်နှင့် အဲလကွင်တို့၏ ဂျက်စတာ ရိုးမနိုးရမ်ခေါ် စကားထာများ၊ နတ်သမီးပုံပြင်များ၊ အီစွပ်၏ ဒဏ္ဍာရီ ပုံပြင်များ၊ ဂရင်းညီနောင်ပုံပြင်များ၊ အင်ဒါဆင်ပုံပြင်များ၊ စင်ဒရဲလား၊ စနိုးဝှိုက်နှင့် လူပုလေးခုနစ်ဖော်ပုံပြင်များ၊ ဂူစီဂူစီဂင်ဒါ၊ ခြောက်ပဲနိ၊ မျက်မမြင် ကြွက်ကလေး သုံးကောင် စသည့် ကဗျာလေးများကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီး သီးတွင် ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ကြသည်။

ကလေးများအတွက် ဝတ္ထုတိုလေးများကိုလည်း ထုတ်ဝေခဲ့ရာတွင် တွမ်ဘရောင်း၏ ကျောင်းသားဘဝ၊ ဟပ်ကယ်ဗဲရီဖင်း၏ စွန့်စားခန်းများ၊ အဲလစ်နှင့် အံ့ဖွယ် ကမ္ဘာ၊ ရော်ဘင်ဆင်ကရူးဆိုး၊ ဂါလီဗာ၏ခရီးစဉ်၊ အေမီ နှင့် ကလေးစုံထောက်များ၊ ဝမ်းဘဲကလေးပီတိ စသည်တို့ ဖြစ်သည်။

အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၏ ကလေးစာအုပ်များကို ၁၇၄၄ ခုနှစ် တွင် ဦးဆုံးထုတ်ဝေခဲ့သူမှာ ဂျွန်နျူးဗဲရီဖြစ်ပြီး ဥရောပ တိုက်တွင် ၁၆၉၇ ခုနှစ်၌ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်များကို ဦးဆုံး ရေးသား ထုတ်ဝေခဲ့သူမှာ ပြင်သစ်နိုင်ငံမှ ချားပဲရိုဆိုသူ ဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုခန့်တွင် အင်္ဂလန်၊ အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ ဂျာမနီ၊ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဂျပန်နိုင်ငံ စသည်တို့တွင်လည်း ကလေးစာပေဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်စာရေးဆရာကြီး ဒင်နီယယ်ဒီဖိုး၊ ဂျော်နသန်ဆွစ်၊ အမေရိကန်စာရေးဆရာ ကြီး နသယ်နီယန်ဟော်သွန်း၊ ရုရှားစာရေးဆရာကြီး တော်လ်စတွိုင်း၊ ချက်ကော့၊ ဂေါ်ကီ၊ တရုတ် ခေတ်သစ် ဒဏ္ဍာရီဆရာ ဖန်ဂူဖန်၊ ဂျပန်စာရေးဆရာကြီး အိုဂါဝါမီမဲ့ စသည့် ဂန္ထဝင်စာရေးဆရာကြီးများကလည်း ကလေး စာပေ များစွာကို ရေးသားခဲ့ကြသည်။ သူတို့၏လက်ရာ များကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အသီးသီးက ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ကြသည်။

ခေတ်စနစ် တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ ကလေး များအတွက် စိတ်နှလုံး ဖြေဖျော်မှုသက်သက်သာမက စိတ်ဓာတ်နှင့် ဉာဏ်ပညာခွန်အားဖြည့်စာပေ၊ သိပ္ပံ၊ အာကာသ၊ အားကစားဆိုင်ရာစာပေ၊ စွန့်စား တီထွင်မှု အတွေးကို နှိုးဆွသည့်စာပေများကိုလည်း ထုတ်ဝေလာ ကြသည်။ ကလေးများဖတ်ရှုရန် စာပေအမျိုးအစား များပြားလာသကဲ့သို့ စာအုပ်အဆင်အပြင်များကိုလည်း စက္ကူအကောင်းစား၊ စာလုံးပွိုင့်ကြီးကြီးဖြင့် ရောင်စုံပုံ များကို အသုံးပြုလာကြသည်။

ပုံပြင်၊ ကဗျာစာအုပ်များသာမက ရုပ်ပြဇာတ်လမ်း များ၊ ကာတွန်းများမှသည် ယခုအခါ ရုပ်ရှင်၊ ဗီဒီယို ဇာတ်လမ်းများအထိ တိုးတက်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ကလေးများနှစ်သက်သည့် တက်ဒီဝက်ဝံလေး၊ ဂျက် နှင့်ဂျေး၊ ကြွက်ကလေးမစ်ကီ၊ တွမ်နှင့် ဂျယ်ရီ ဇာတ်ကောင်လေးများမှသည် ဘာဘီ၊ ဒိုရေမွန်၊ နာရဒို၊ စကော်ပီဒူး၊ ဟယ်ရီပေါ်တာ စသည့် ဇာတ်ကောင်လေး များကို ကမ္ဘာ့ကလေးများအားလုံး ရင်းနှီးကျွမ်းဝင် နှစ်ခြိုက်လျက် ရှိသည်။

မြန်မာ့သမိုင်းခေတ်အဆက်ဆက်တွင် မြန်မာစာရေး ဆရာ၊ ကဗျာဆရာ၊ ပန်းချီဆရာ၊ ကာတွန်းဆရာကြီးများ သည် ကလေးများဖတ်ရှုရန် စာပေများကို အစဉ်တစိုက် ရေးသားပြုစုလျက် တာဝန်ကျေပွန်ခဲ့ကြသည်။

အက္ခရာစာပေယဉ်ကျေးမှု မပေါ်မီက ကလေးတို့ အတွက် နှုတ်ပြောပုံပြင်များကို မြန်မာနိုင်ငံ တိုင်းရင်းသား အားလုံးတို့သည် လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့ကြသည်။ တိုင်းရင်း သားလူမျိုးအသီးသီးတွင် ကလေးများအတွက် ရိုးရာပုံပြင် များစွာ ရှိသည်။ စာပေ ထွန်းကားလာသောအခါ ယင်း ပုံပြင်များကို ရေးသား ဆင့်ပွားခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုအမွေ တစ်ရပ်ဖြစ်သည့် မြန်မာ့ရိုးရာပုံပြင်များ သည် ကလေးများအပေါ် သြဇာညောင်းခဲ့ကြသည်။

မြန်မာစာပေယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားလာသောအခါ ကလေးတို့အတွက် သြဝါဒပျို့၊ လင်္ကာများ၊ ဆုံးမစာများ၊ စကားပုံများကို စာဆိုကြီးများက ရေးသားလာကြသည်။ တကောင်းခေတ် မောင်ပေါက်ကျိုင်းပုံပြင်၊ အင်းဝခေတ် ရှင်မဟာသီလဝံသ၏ 'လောကဆုံးမစာ'၊ ရှင်မဟာရဌ သာရ၏ 'လက်သစ်တောင်တာ ဆုံးမစာ'၊ ကန်တော်မင်း ကျောင်းဆရာတော်၏ 'လောကသာရပျို့' စသည်တို့မှ သည် ဗုဒ္ဓဝင်ငါးရာ့ငါးဆယ်လာ ဇာတ်နိပါတ်ပုံပြင်များ အပါအဝင် ဖြစ်သည်။

ကလေးများအတွက် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အစောဆုံး တွေ့ရှိခဲ့ရသော ဖတ်စာမှာ 'မောင်နကော' ပြုစုသည့် Burmese Pictorial စာအုပ်ဟု မှတ်တမ်းပြုခဲ့ကြပြီး ၁၈၆၅ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့ အေဘီအမ်ပုံနှိပ်တိုက် တွင် ပုံနှိပ်ခဲ့သည်။

၁၈၅၀ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် ဂျာနယ်၊ မဂ္ဂဇင်းများ စတင် ပေါ်ပေါက်ကတည်းက ယင်းမဂ္ဂဇင်း စာစောင်တို့တွင် ကလေးတို့အတွက် ပုံပြင်ကလေးများ ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ၁၉၁၈ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည့် မြန်မာပြည်သား မဂ္ဂဇင်းသည် ပထမဆုံး မြန်မာကလေးမဂ္ဂဇင်းဖြစ်ပြီး နိုင်ငံခြားမဂ္ဂဇင်းများနည်းတူ အပြင်အဆင် ခေတ်မီခဲ့ သည်။ ထို့နောက် သူရိယမဂ္ဂဇင်း၊ ဂန္ထလောကမဂ္ဂဇင်း၊ ကြီးပွားရေးမဂ္ဂဇင်း၊ နဂါးနီဂျာနယ်တို့တွင် ဆောင်းပါး၊ ကဗျာ၊ ဘာသာပြန်၊ ပုံပြင်များကို အထူးဦးစားပေး ဖော်ပြ သည်။ ကာတွန်းဦးဘဂျမ်း၏ 'ကိုပြူးနှင့် မပြုံး'၊ ကာတွန်း ဦးဟိန်စွန်း၏ 'ငနီနှင့်မနီ'၊ ကာတွန်းဦးဘကလေး၏ 'ကြက်တောင်ကွ' ကာတွန်းများကို ကလေးများ စွဲလမ်းခဲ့ ကြသည်။

ဆရာတန်ဂွမ်လျောင် (ဒေါက်တာမောင်ဖြူး)၊ ဆရာ ဇဝန၊ ဆရာသီလဝ (ဦးသန့်)၊ ဆရာသခင်ဘသောင်း၊ ဆရာမင်းသုဝဏ်၊ ဆရာတက်တိုး၊ ဆရာဇော်ဂျီ၊ ဆရာမ နုယဉ်တို့က ကလေးများအတွက် ခေတ်သစ်စာပေလမ်း ကြောင်းများကို တီထွင်ခဲ့သည်။ ကလေးများ၏ တီထွင် တွေး၊ တီထွင်ဉာဏ် ဖွံ့ဖြိုးစေမည့် စာပေအမျိုးမျိုးကို ဆောင်းပါး၊ ပုံပြင်၊ ကဗျာလင်္ကာ၊ ဇာတ်လမ်း၊ ပြဇာတ် စသည့် ပုံစံအမျိုးမျိုးနှင့် ရေးသားခဲ့ကြပြီး နိုင်ငံတကာမှ ပုံပြင်များကိုလည်း မြန်မာမှုပြုကာ ဘာသာပြန်ဆို ရေး သားခဲ့ကြသည်။ လူထုဦးလှသည် တိုင်းရင်းသားပုံပြင် များစွာကို ကလေးတို့အတွက် ရေးသားခဲ့သည်။

၁၉၅၃–၅၅ ခုနှစ် ဝန်းကျင်သည် ကလေးစာပေ လှုပ်ရှားမှု အရှိန်အဟုန်ကြီးမားသော အချိန်ဖြစ်ပြီး စာပေ ဗိမာန်က ပုံဝတ္ထုစာစဉ်များ၊ နိုင်ငံတကာ ကလေးပုံပြင် များကို ထုတ်ဝေသကဲ့သို့ မြဝတီပုံနှိပ်တိုက်မှ ကလေး ဂျာနယ်၊ မြတ်လုလင်ဂျာနယ်နှင့် ပုဂ္ဂလိကပိုင်းမှ ကာတွန်း အောင်ရှိန်၏ ပေါ်ပြူလာ၊ မော်ဒန်၊ ကာတွန်းစာအုပ်များ ပေါ်ထွက်လာသည်။ ၁၉၅၂ ခုနှစ် စာပေဗိမာန်မဂ္ဂဇင်း ထုတ်ဝေသည့်အခါ အတွဲ- ၁၊ အမှတ် ၁ တွင် ကလေး ရိပ်သာကဏ္ဍတစ်ခု ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် နောက် ပိုင်းတွင် ရှေ့ဆောင်လူငယ်ဂျာနယ်၊ ဒို့ကျောင်းသား၊ တေဇရုပ်စုံ၊ မိုးသောက်ပန်း၊ ရွှေသွေးဂျာနယ်၊ ရွှင်ပြုံး စသည့် ဂျာနယ်များ ထွက်ရှိသည်။ စာပေဗိမာန်သည် ကလေးစာပေဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ကလေးစာပေ စာတမ်း ဖတ်ပွဲများကို သုံးကြိမ် ကျင်းပခဲ့သည်။

ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းမီ ကလေးစာအုပ်များ၊ ဂျာနယ်မဂ္ဂဇင်းများ၏ အရေအတွက် များပြားလာပြီဖြစ်သည်။ ပုတက်၊ ယဉ်ကျေးလိမ္မာ၊ ဇော် ကလေးဂျာနယ်၊ ဘိုဘို၊ ပိုးဇာ၊ ရယ်ရွှင်မြူး၊ ရတနာပန်းခင်း၊ ပလုတ်တုတ်၊ Happy Time၊ တတိုင်းမွှေး စသည်ဖြင့် ကလေးစာစောင်များစွာ ပေါ်ထွက်လာပြီဖြစ်သည်။ ထို့ ပြင် ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနကကြီးမှူးပြီး အခြားဝန်ကြီး ဌာနများနှင့် ပူးတွဲလျက် ကလေးစာပေဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှစတင်၍ ကလေးစာပေပွဲတော်များကို တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အသီးသီးတွင် ကျင်းပပေး လျက်ရှိသည်။